13 februari 2020. Een dag om nooit meer te vergeten, althans in de zzp-wereld. Het is namelijk de dag geweest waarbij 55 freelance journalisten van NRC Media besloten het werk neer te leggen. De gehele dag werden geen artikelen gepubliceerd die normaal gesproken door redacteuren op zzp-basis geschreven werden. Een opmerkelijk verschijnsel, een zzp-staking. Maar misschien ook weer minder opmerkelijk dan op het eerste gezicht lijkt.
Een hogere vergoeding, meer rechten en meer duidelijkheid over de samenwerking. Dat zijn de eisen die de freelance redacteuren op tafel legden tijdens de staking. In deze context is het woord “staking” eigenlijk best vreemd. Het zijn namelijk geen (vaste) werknemers die het werk hebben neergelegd. Nee, het betreffen zzp’ers, freelancers, ingehuurde redacteuren die regelmatig samenwerken met NRC Media. De freelance stakers werden logischerwijs niet doorbetaald tijdens de staking. Er kleefde dus ook een groot risico aan het besluit om het toch te doen.
Statement van zzp’ers
Met de staking wilden de freelance redacteuren een statement maken. Volgens de woordvoerder van de stakers, Matthijs Valent, was het doel om te laten zien hoe “cruciaal freelance medewerkers zijn voor bedrijven als NRC Media”. Als de freelancers niet op komen dagen, dan blijven veel bureaus leeg en valt het werk nagenoeg stil. Daarom zoeken de zzp’ers in het redacteur vak naar meer erkenning en vooral betere omstandigheden. Dat betekent vooral een hogere vergoeding per woord en een transparant contract dat zwart-op-wit staat.
De onvrede van zzp’ers die ingehuurd worden door kranten en andere drukwerkbedrijven komt niet uit het niets. Ook bij redacties van andere dagbladen is het al langer hommeles, bijvoorbeeld bij DPG Media. Hoe meer freelancers onderdeel worden van de totale redactie, hoe relevanter ze zijn in het welzijn van het bedrijf dat ze inhuren. De flexibele schil is voor hoofdredacteurs van groot belang om pieken en dalen op te vangen en om kosten enigszins in bedwang te houden. Dat betekent dus wel dat freelancers zich meer en meer laten horen.
Zzp-staking past goed in het huidige zzp landschap
En toch vinden wij het niet eens zo heel vreemd dat de zzp-staking (onze nominatie van ‘Het woord van 2020’) heeft plaatsgevonden. Zzp’ers staan namelijk redelijk onder druk de laatste tijd. Het kabinet wil minder flex en meer vast werk. Zzp’ers moeten hun werkzaamheden nadrukkelijker onderbouwen zodat ze kunnen aantonen dat ze onafhankelijk arbeid verrichten. Een verplichte AOV moet zzp’ers een bepaalde zekerheid bieden die velen eigenlijk niet willen. En tot slot krijgen freelancers al gauw de stempel “veel duurder dan vast personeel” op zich gedrukt. Geen wonder dat er nu eens met de vuist op tafel geslagen wordt. NRC Media krijgt wat dat betreft als één van de eerste de wind van voren.
Het is aannemelijk dat in de toekomst vaker zzp’ers het werk neer gaan leggen. Ook in andere branches loopt de samenwerking tussen opdrachtgever en zzp’er niet altijd vlekkeloos. Wij houden de ontwikkelingen dan ook voor u in de gaten.